باستان شناس فردي است که در محل هاي باستانی کاوش میکند، یافته ها را مورد مطالعه قرار میدهد و پس از تعیین ارزش مادي و معنوي و تخمین قدمت آثار، آنها را در بازارهاي عتیقه به فروش میرساند.در گذشتهاي نه چندان دور، جامعه ما چنین دیدگاهی نسبت به باستان شناس داشت. در واقع مردم باستان شناس را با “عتیقه جمع کن” یا “عتیقه فروش” یکی میدانستند. کاري که بسیاري از شاهزادگان و درباریان دوره قاجار و پهلوي به عنوان یک سرگرمی ساده، براي کسب درآمد بیشتر انجام میدادند. اما در حقیقت باستان شناس یک تاجر یا عتیقه جمعکن نیست. بلکه یک محقق است؛ محققی که شواهد لازم را براي تحقیقات خود از طریق بررسی ، پژوهش و کاوش در نقاط مختلف جهان که روزي محل تردد، سکونت یا هر نوع فعالیت انسانی بوده است، به دست میآورد و سعی دارد تا گذشته را براساس یافته هاي خود بازسازي کند. باستان شناسی از یک سو مسیر تاریخ راتعیین میکند و از سوي دیگر مادر تاریخ است.
در واقع روشن کردن گذشته هر جامعه از نظر اقتصادي، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی یا مذهبی بدون مراجعه به نظر باستان شناسان دشوار یا حتی غیرممکن است.

توانایی هاي لازم:
باستان شناس باید علاقه مند به کار در طبیعت باشد؛ یعنی اگر جوانی عاشق کاوش و جستجو و کشف مجهولات و نقاط تاریک تاریخ گذشته نباشد، نمیتواند در این رشته موفق گردد. داشتن اطلاعاتی مناسب در زمینه تاریخ و جغرافیاي ایران و کشورهاي همسایه همچنین تسلط به زبان انگلیسی براي دانشجوي این رشته ضروري است.

موقعیت شغلی در ایران:
در حالی که ما تعداد قابل توجهی فارغ التحصیل باستان شناسی بیکار داریم، بسیاري از آثار باستانی کشور ما هنوز شناسایی و ثبت نشده است و حتی آثار ثبت شده نیز ، به خوبی حفظ یا معرفی نمیشوند. در حقیقت با وجود این که در کشور ما زمینه هاي ملی رشته باستان شناسی وجود دارد و باید حداقل در منطقه خاورمیانه، باستانشناسی ما حرف اول را بزند اما متأسفانه در زمینه مطالعات باستان شناسی بسیار ضعیف عمل میکنیم. به همین دلیل به داوطلبان آزمون سراسري توصیه میشود که اگر میخواهند وارد دانشگاه شوند تا بعد از لیسانس پول یا کار راحتی به دست بیاورند، رشته باستان شناسی را انتخاب نکنند؛ چون حداقل در سطح لیسانس موقعیت کاري این رشته بسیار محدود است. اما اگر عاشق و شیفته تاریخ، تمدن و فرهنگ کشورشان هستند، بدانند که این رشته آنها را راضی خواهد کرد.

دروس پایه:
تاریخچه علم باستان شناسی، بررسی تمدن هاي باستانی از نظر قرآن کریم، جغرافیاي تاریخی، اصول و مبانی انسان شناسی، اسطوره شناسی، تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام، حفظ آثار باستانی، اصول و مبانی باستان شناسی.
دروس اصلی و تخصصی:
استخوان شناسی، باستان شناسی پیش از تاریخ ایران، ایران در آغاز شهرنشینی، باستان شناسی و هنر ایلام، باستان شناسی ایران در هزاره اول قبل از میلاد، باستان شناسی و هنر ماد و هخامنشی، باستان شناسی اشکانی، باستان شناسی ساسانی، باستان شناسی وهنر اسلامی، فلزکاري دوره اسلامی، باستان شناسی پیش از تاریخ بین النهرین، هنر و معماري بین النهرین در دوران تاریخی، باستان شناسی مصر باستان، باستان شناسی و هنر آسیاي صغیر، سکه شناسی، شناخت مهر و تابلت، تاریخ هنر نقاشی در ایران، هنر یونان و روم باستان، حفاظت اشیاء باستانی، باستان شناسی و هنر سرزمینهاي اسلامی، سیر تحول خطوط و خواندن کتیبه هاي اسلامی، کتاب آرایی، هنر خاور دور، هنر هند باستان، خواندن خطوط باستانی، تکنیک و هنر سفالگري، طراحی و ترسیم مدارك باستانی، روش کاوش، موزهداري، کاوش در محل، طبقه بندي سفال، بررسی آثار باستانی، خواندن متون باستان شناسی، باستان شناسی و هنر قلمرو غربی اسلامی.